ŞİZOFRENİ 101

 “Şizofreni hastaları bölünmüş kişiliklidir”, “Şizofreni hastaları tehlikeli ve saldırgandır”, “Şizofreni hastaları hiçbir zaman normale dönemezler”, “Şizofreni bir kişilik zaafıdır”…

       Peki bunlar doğru mu? Gerçekte şizofreni nedir?

Şizofreni, bireylerin gerçek ve gerçek dışını birbirinden ayıramadıkları ve gerçekliği anormal olarak yorumladıkları bir bozukluktur. Şizofreni sanrılar, varsanılar, sosyal işlev bozukluğu gibi birçok özellikle karakterize edilmiş psikiyatrik bir rahatsızlıktır.

Şizofreni toplumun %1’inde görülmektedir. Genellikle 25 yaşından önce başlayan, süreğen seyreden çok yönlü bir hastalıktır. Şizofreni diğer hastalıklara nispeten daha hızlı ortaya çıkmakta ve daha hızlı kaybolmaktadır. Bununla beraber araştırmacılar şizofreninin beyindeki sinirsel gelişimin hatalı olması sonucu olabileceğini ileri sürmektedirler.

ŞİZOFRENİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Şizofreninin semptomları ve bulguları kişiden kişiye değişim göstermektedir. Belirtiler dört kategoriye ayrılır.

POZİTİF BELİRTİLER

   Normalde bireyde görülmeyen fakat hastalık nedeniyle ortaya çıkan ve gerçekle bağlantısı bulunmayan psikotik belirtilerdir. Burada pozitif belirtiler olumlu anlamda kullanılmamıştır. Pozitif belirtiler diyince aklımıza gelmesi gereken başlıca etmenler halüsinasyonlar, düşünce ve davranış bozukluklarıdır.

NEGATİF BELİRTİLER:

   Hastaların büyük bir bölümünde normal davranış kalıplarının kaybolduğu belirtilerdir. Örneğin hastalar duygu durumunu belli etmeyebilir. Yüzleri ifadesiz kalabilmektedir. Monotonluk hakimdir ve tekdüze bir ses tonuyla konuşurlar. Bunlar negatif belirtilerin bir kısmını oluşturmaktadır.

BİLİŞSEL (KOGNİTİF) BELİRTİLER

    Hastaların bilgileri anlama ve karar vermek için kullandıkları becerilerde bozulmalar meydana gelmektedir. Aynı zamanda konsantrasyon ve odaklanma sorunları bunların yanında hafızada sorunlar da bilişsel belirtiler arasına girmektedir.

DUYGUSAL BELİRTİLER

     Bu belirtiler genellikle baskılanmış duygulardan meydana gelmektedir. Örneğin sürekli şüphe duyma, aşırı gülme veya çok basit olaylara ağlama gibi birçok belirtilerden oluşmaktadır.

     Peki şizofreni hastalarının tedavisi nasıl gerçekleşmektedir?

ŞİZOFRENİ TEDAVİSİ

Mevcut yaklaşımda şizofreninin kesin ve tek tip bir tedavisi bulunmamaktadır. Bu hastalığın tedavisindeki amaç belirtileri kontrol altına alabilmek ve kontrol altında tutmaya çalışmaktır. Bu şekilde hastanın yaşam kalitesi artar. Aynı zamanda bazı hastalara psikoterapi yöntemleri de uygulanmakta ve ilaç kullanılması gerekmektedir. Bu sayede hastalar halüsinasyonlarını, sanrılarını ve bunun gibi birçok semptomu kontrol altına alabilmektedir. Bu terapilere biraz açıklık getirmek gerekirse başlıca altı psikoterapiden bahsedebiliriz.

• BİREYSEL PSİKOTERAPİLER
• GRUP PSİKOTERAPİLERİ
• ÇİFT VE AİLE TERAPİSİ
• DESTEKLEYİCİ PSİKOTERAPİLER
• İÇGÖRÜ YÖNELİMLİ PSİKOTERAPİLER
• PSİKOSOSYAL BECERİ EĞİTİMİ

---

SONUÇ

      Şizofreni hastalığı, kişinin davranışsal, düşünsel, algısal ve duygusal alanlarda daha önceden gösterdiği normal işlevselliğin haricinde, gerçeklerle uyuşmayan bir işlevselliğe geçtiği bir rahatsızlıktır.

     Toplumdaki inanış şizofreninin tedavi edilemez bir hastalık olduğu yönünde ilerlemiştir. Günümüzde uygun bir tedavi yöntemiyle şizofreni hastalarının yaklaşık çok büyük ölçüde gelişme göstererek sosyal yaşamlarını sürdürdükleri, hatta birçok hastanın da orta ve iyi düzeyde gelişme göstererek görece bağımsız ya da destekle sosyal yaşamlarını sürdürdükleri bilinmektedir. Psikoterapi ve ilaç yardımıyla yaşamlarına sağlıklı bireyler olarak devam edebilmektedirler. Sonuç olarak şizofreni tedavi edilemez bir hastalık değildir.

KAYNAK

 (1) Ertuğrul A.; Şizofreninin Nörobiyolojisi, Temel Psikofarmakoloji, 1: 354, Ankara (2010).

 (2) Aydın H.; Synopsis of Psychiatry, Güneş Kitabevi ltd. Şti, 2: 134-153, İstanbul (2005).

 (3) Güleç C., Köroğlu E.; Temel Psikiyatri, 1: 184-205 (2007).

 (4) Belene E.; Şizofrenide Anksiyete Belirtilerinin, Pozitif, Negatif Ve Depresif Belirtiler, İntihar Düşüncesi, İçgörü Ve Yaşam Kalitesi Açısından İncelenmesi, Sağlık Bakanlığı Prof. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Sinir Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, s:11 (2009).

 (5) Köroğlu E.; Şizofreni, Psikiyatri 7, 239-272 (1996). (6) Kaplan H., Sadock B.; Kaplan and Sadock’s

Synopsis of Psychiatry, 8: 375-456 (1998).

 (7) Bird j., Harrison G.; Examinationnotes in psychiatry, 2nd edition. Wright Bristol, s:203 (1987).